#ایران - بلایای طبیعی ، بلای جان زنان و کودکان

#ایران - بلایای طبیعی ، بلای جان زنان و کودکان

نا امنی ، بی خانمانی ، مشکلات بهداشتی ، فقدان منابع مالی از جمله مواردی است که زنان و کودکان و سالمندان را در خطر قرار می دهد و حتی مشکلات ناشی از جنسیت که قبل از سانحه درمناطق مختلف وجود دارد بعد از سانحه تشدید می شود ولی متولیان حوادث غیر مترقبه به آسیب پذیر بودن این افراد توجه لازم را ندارند

***

سیل که آمد همه چیز را با خود برد با اینکه باد و طوفان و رعد و برق شدید بود  اول فکر کردم زلزله است . زمین می لرزید . دست بچه ها را گرفتم که به طرف کوچه فرار کنم ولی وقتی ازپنجره اتاق رو به حیاط بیرون را نگاه کردم همه به سمت راه پله پشت بام دویدیم . اصلا نمی دانستم چکار کنم . بچه ها جیغ می زدند و من به چشم خودم دیدم سیل همه ساختمان های پایین دست خیابان و هر چه سر راهش بود را با خود برد .

از در شمالی خانه به سمت دامنه کوه فرار کردیم در حالیکه من تا ۳۰ متر جلوتر از خودم را نمی دیدم . تمام شب را همان جا بدون هیچ امکاناتی ماندیم .همسرم ماموریت بود و من احساس درماندگی می کردم . دچار شوک و اضطراب شده بودم . نه امداد گری بود و نه کمکی. سنگ هایی به بزرگی یک ساختمان وسط جاده افتاده بودند . بعضی ماشین ها در میان گل و لای له شده بودند.وقتی که به خانه برگشتیم آب و برق نداشتیم .تمام حیاط و اتاق های رو به حیاط پر از گل شده بود . احساس ناامنی می کردم که مبادا دوباره تکرار شود و کسی به داد ما نرسد .

زنان،کودکان،سالمندان و معلولان در سوانح طبیعی بسیارآسیب پذیرند ومی توانند درمعرض خطرات وانواع خشونت های اجتماعی،اقتصادی و خانوادگی قرار گیرند ولی متولیان حوادث غیر مترقبه به آسیب پذیر بودن این افراد توجه لازم را ندارند .

فرهنگ ، بافت اجتماعی و مذهبی و بخصوص توسعه اقتصادی بر میزان آسیب پذیری این افراد در سوانح طبیعی همچون سیل و زلزله  تاثیر گذار است. پس از زلزله رودبار و بخصوص زلزله در شهر بم توجه محققان سوانح طبیعی به موضوع زنان و کودکان جلب شد اما حوادث بعدی نشان داد که همچنان سیاستگذاری عمومی  برای کاهش  آسیب های که پس از زلزله این افراد را تهدید می کند وجود ندارد .

نا امنی ، بی خانمانی ، مشکلات بهداشتی ، فقدان منابع مالی از جمله مواردی است که زنان و کودکان و سالمندان را در خطر قرار می دهد و حتی مشکلات ناشی از جنسیت که قبل از سانحه درمناطق مختلف وجود دارد بعد از سانحه تشدید می شود.

بنابراین متولیان سوانح طبیعی همواره باید در پیش بینی و پیشگیری ، آمادگی و مقابله و بازسازی و بازتوانی نگاه و برنامه ریزی جدا گانه ای برای افرادی که به هر دلیل در معرض آسیب قرار دارند داشته باشند .

یک نگاه سطحی به هر سانحه ای نشان می دهد که فقط در حوزه امداد رسانی خدماتی که به افراد ارایه می شود تا چه میزان به جنسیت و سن و وضعیت سلامتی آنها بستگی دارد و تا چه میزان سوانح آثار روانی متفاوتی بر هر یک از گروههای اجتماعی باقی می گذارد و آموزش امدادگران و کادر بهداشت و درمانی و پلیس و معلمین در برخورد با این گروه های اجتماعی تا چه اندازه ضروری است .

مهرداد شفقی استاد دانشگاه در رشته سوانح طبیعی به خانه امن می گوید : افراد درگیردر چنین شرایطی شرایط و موقعیت و احساسات نا خوشایندی را تجربه می کنند . واکنش افراد متفاوت است و زنان و کودکان بسیار آسیب پذیر هستند . مردان هم دچار عوارض و هیجان های مختلف می شوند ولی اصلا قابل مقایسه با وضعیت یک دختر بچه معلول یا سالمندی که اعضا خانواده اش را از دست داده نیست . آنها دچار ترس و نا امیدی عمیق ، خشم و سوگ و خشونت می شوند . سطح اعتماد در آنها یا به شدت کاهش پیدا کرده و یا برای نجات به هر فردی اعتماد می کنند . بی خوابی و دردهای جسمی و سردرگمی آنها را از حال عادی خارج می کند .

وی درباره ضرورت برنامه ریزی خاص برای کمک به کودکان وزنان در چنین حوادثی می گوید:واقعیت این است که ما در فراهم کردن شرایط مناسب برای زنان و کودکان غفلت کرده و حتی به نیازهای ویژه آنها توجه نمی کنیم . به عنوان مثال زنان باردار یا زنان شیرده وکودکی که والدینش را از دست داده و یا افرادی که دچار معلولیت هستند به خدماتی نیاز دارند که بدون مطالعه و برنامه ریزی و اختصاص بودجه خاص و فرهنگ سازی امکان پذیر نیست.

شفقی معتقد است توجه به مدیریت بلایای طبیعی برای خانواده اصولا سرفصل جداگانه ای را می طلبد که نیازمند مشارکت اجتماعی و آموزش عمومی گسترده است .

آموزشی که همگان در معرض آن قرار گرفته و از مدرسه تا رسانه ها را در بر بگیرد . سازمان مدیریت بحران وظیفه دارد که با برگزاری مانورهای متعدد امداد و نجات در شهرهای مختلف بخشی از این آموزش را به عهده گیرد تا با مشارکت عمومی فرهنگ پیشگیری و آمادگی و رعایت استاندارهای لازم گسترش پیدا کند .

این استاد دانشگاه یکی از نقاط ضعف جدی در چنین حوادثی را ضعف فناوری اطلاع رسانی در کاهش خسارت بر خانواده و اقشار آسیب پذیر می داند و معتقد است همسویی با سیاست های جهانی در کاهش خطر پذیری زنان و کودکان ، سالمندان و معلولان تاثیر گذار است .

۱۳ اکتبر روز جهانی کاهش خطر پذیری در راه است . این روز مقارن ۱۹ مهرماه است که هفته ایمنی در برابر زلزله و بلایای طبیعی در ایران آغاز می شود . چنانچه برگزاری چنین روزی از شعار و تشریفات خارج شود شاید بتوان از مشارکت مردم و صاحب نظران وحتی  نمایندگان آژانس های ملل متحدد و سازمان های غیر دولتی بین المللی که در زمینه امداد و نجات کودکان و زنان تخصص دارند استفاده ، و برنامه ریزی جدی را در این زمینه آغاز کرد .

خانه امن ـ دوم مرداد ۱۳۹۴